Sun Dec 02 2018 09:44:42 GMT+0000 (Coordinated Universal Time)

Sökülemeyen Birleştirme Elemanları

Perçin Nedir? Perçinleme Ne Demektir?

İmalat alanında, sökülemeyen birleştirme amaçlı kullanılan perçinleri tarif edecek olur isek; tek tarafı orijinal bombeli, diğer tarafı da kullanımdan sonra bombeleştirilen, makine elemanlarına perçin denir. Yapılan bu birleştirme işlemine de Perçinleme denir. Genellikle uçak sanayi, otomotiv sanayi ve makine sanayilerinde kullanılan perçinleme yönteminde,

Yapılacak işlemin çeşidine göre çeşitlenmektedir.

Perçin Nerede Kullanılır?

Perçinler genel anlamda, çeşitlerine göre, kullanım alanları mevcuttur. Uçak sanayisinde sık kullanılan perçinleme yöntemi, diğer birleştirme yöntemlerine göre daha hafif ve az maliyetli olması ile sık tercih edilmektedir. Gemi sanayisi, otomotiv sanayisi, mobilya sanayisi gibi alanlarda kullanılmaktadır.

Perçin Çeşitleri

Yuvarlak Başlı Perçin (Kazan Perçini)
Yuvarlak Başlı Perçin (Çelik Perçin)
Havşa Başlı Perçin
Yarım Yuvarlak Başlı Perçin
Mercimek Başlı Perçin
Yassı Havşa Başlı Perçin
Düz Haşa Başlı Perçin
Yuvarlak Başlı Özel Perçin
Kayış Perçini
Boru Perçini
Silindir Başlı Perçin
Başsız Perçin

Perçinleme İşlemi Nasıl Yapılır?

Perçinlenecek malzemeler önce matkap ile eş merkezli şekilde delinir.
Delik çapı, seçilecek perçinin çapına göre, ilgili tablolardan seçilerek delinir, örneğin, 6,4 mm lik bir perçin kullanılabilmesi için, 6,5 mm lik delik delinmesi gerekir.
Aşağıdaki örnekte de görüldüğü üzere, perçin, iki delikten geçirilir ve perçin bombeli başı alta gelecek şekilde deliklere oturtulur.
Aşağıdaki perçin başına özel perçinleme kalıbı oturtulur. Daha sonra, perçin sonundan yukarıdan aşağıya doğru perçinin ucuna çekiç ile dövme usulü ile bir miktar şişirme yapılır.
Daha sonra, perçin üst kalıbı yerleştirilerek, perçinin diğer başının bombe formu oluşturulmuş olur.

Perçin Sökme İşlemi Nasıl Yapılır?

Parça bir mengeneye bağlanır. Perçin başı, bir eğe yardımı ile, kısmi olarak düzleştirme yapılır.
Nokta ile düzleşmiş yüzeyin tam ortasına işaretleme yapılır.
Matkap ile matkabın açılı ucu kadar girinti oluşturulur.
Bir panç ile açılmış deliğe yerleştirilir.
Daha sonra Panç ile delikten aşağı vurularak perçin yerinden sökülür.

Perçinlerin Sınıflandırılması

Perçinler kullanıldıkları yerlerin özelliklerine göre çeşitli biçim ve tiplerde üretilir. Parçaları sökülemeyecek şekilde sızdırmazlık sağlamak veya sadece bağlamak amacıyla kullanılır. Bunun için perçinler; biçimlerine, yapıldığı gereçlere ve kullanım yerlerine göre sınıflandırılır. Perçinler TS 94’e ve DIN 660’a göre standartlaştırılmıştır. Perçinlerin sınıflandırılması Çelik yapı perçinleri, çelik karkas, köprü, uçak vb. çelik levha ve profillerle yapılan ve belli mekanik yükleri taşıyan endüstri tesislerinde kullanılır. 5 Kazan perçinleri, buhar kazanları veya basınç altında çalışan, kapalı kapların yapımında kullanılır. Lokomotif perçinleri, lokomotif ve çelik araç yapım ve onarımında kullanılır. Diğer perçinler, gemi, mutfak eşyaları yapımında ayrıca kayış, balata birleştirmelerinde kullanılır.

Perçinlerin Gereçleri

Perçinler, çelik, alüminyum, bakır ve bunların alaşımlarından yapılır. Çelik perçinler, TS 1909’a göre aşağıda adı ve standardı verilen çeliklerden yapılır.

Düşük karbonlu çelik TS 2837

Soğuk şişirme ve çekme çelikler TS 5287

Otomat çelikler TS 3051

AlaĢımsız parlak çelik TS 3186

Filmaşin TS 2348

Islah çeliği TS 2525

Sementasyon çeliği TS 2850

Genel yapı çeliği TS 2162

Karbonlu çelikler, genel olarak yumuşak ve sert perçin çeliği olarak ifade edilir.

7 YPÇ- Yumuşak perçin çeliğinin çekme dayanımı 34~42 kgf/mm2 dir.

SPÇ- Sert perçin çeliğinin çekme dayanımı 44~52 kgf/mm2 dir.

Bakır perçinler, rafine ve elektrolit bakırdan yapılır ve Cu ile gösterilir.

Pirinç perçinler, Pr58, Pr60, Pr63 gerecinden yapılır.

Alüminyum ve alüminyum alaşımlardan yapılan perçinler, Al, AlMg, AlCuMg ifadeleriyle belirtilir. Alüminyum ve alüminyum alaşımlarından yapılan perçinler TS 970’e göre,

bakır perçinler TS 575’e ve bakır alaşımlı perçinler TS 564’e göre standartlaştırılmıştır.

Perçinlerin Üretim Biçimleri

Perçinler, özel tezgâhlarda soğuk olarak üretilir. Daha sonra normalleştirme tavı ile malzeme gerginliği giderilir. Perçin yüzeyleri temiz ve düzgün olmalıdır, üzerinde çapak, çizik, yara, bere, ezik vb. olmamalıdır. Perçinlere ait boyutlar ve toleranslar, ilgili standart (TS 94) föylerinde açıklanmıştır.